در یک قدمی دوشنبه سرنوشت ساز/ موافقان و مخالفان، ورود دولت به مساله انتخابات اتاق چه می‌گویند؟
اقتصاد آنلاین – زهرا محمودی؛ سرنوشت اتاق بازرگانی چه خواهد شد؟ این پرسشی است که احتمالا پاسخ آن روز دوشنبه با نظر شورای عالی نظارت مشخص خواهد شد. اما مساله مهم در اینجا آن است که اعضای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و برخی فعالان بخش خصوصی در خصوص جلسه روز دوشنبه نظرات متفاوتی دارند؛ برخی معتقدند جلسه روز دوشنبه، چیزی جز دخالت در تصمیمات بخش خصوصی نیست و نه دولت و نه هیچ نهاد دیگری حق پایمال کردن استقلال بخش خصوصی را ندارد؛ در سمتی دیگر عده‌ای انتخاباتی که ۲۸خرداد برگزار شد را نامشروع می‌خوانند و معتقدند باتوجه به اینکه حراست وزارت صمت از حضور یکی از کاندیداها در انتخابات جلوگیری به عمل آورده بود، این انتخابات باطل است.
در سمتی دیگر اما، عده‌ای این نظر را رد میکنند و عقیده بر آن است که نه حراست وزارت صمت به لحاظ قانونی، حق اظهار نظر در این خصوص را داشته و نه زمانی که نتیجه اعلام شده، در موعد معین مشخص‌شده در قانون بوده است. طرف مقابل اما با استناد به مهلت ۳۰روزه در قانون کشوری، این ادعا رد کرده و می‌گویند واجا از طریق حراست وزارت صمت نظر خود را اعلام کرده و نظر حراست صمت، همان نظر واجاست. تمام این بحث و جدل‌ها، به نقطه اختلافی بزرگ در بخش خصوصی تبدیل شده است؛ اختلافی که ۴۰ روز به طول انجامیده و حالا شورای نظارت و وزیر صمت قرار است نظر نهایی برای پایان این بحث و جدل را صادر کنند.
البته خود همین ماجرا نیز محل اختلاف بوده و بسیاری عقیده دارند تنها نهادی که می‌تواند انتخابات را باطل و هیات رییسه را برکنار کند، خود هیات نمایندگان هستند؛ نه هیچ فرد و نهاد دیگری.
اقتصاد آنلاین در همین خصوص، اقدام به برگزاری اتاقی در کلاب خود کرده تا نظرات مختلف اعضای هیات نمایندگان و بخش خصوصی را در این رابطه جویا شود.
تنها هیات نمایندگان امکان برکناری دارد
مرتضی حاجی آقامیری، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، گفت: اکنون کسی نیست که ماجرای انتخابات را نداند. براساس آیین نامه، افرادی که می‌خواهند برای هیات رییسه کاندید شوند، باید یک ماه زودتر اعلام کنند. وزارت اطلاعات ۱۰روز کاری برای اعلام نظر فرصت داشت. براساس قانون اگر وزارت اطلاعات نظری اعلام نکند، به معنی تایید تمام کاندیداهاست. وزارت اطلاعات در این ۱۰روز نظری ندادند و این از نظر حقوقی به آن معناست که همه اجازه شرکت در انتخابات دارند.
او افزود: البته حراست وزارت صمت ۲۵روز بعد از اعلام اسامی، نامه‌هایی ارسال و از کاندیداتوری یک نفر مخالفت کرد. اما باتوجه به اینکه براساس قانون، وزارت اطلاعات باید نظر خود را مکتوب کند، همه در انتخابات شرکت کردند و شاهد هیات رییسه فعلی هستیم. از منظر قانونی در حال حاضر تنها رکنی که می‌تواند هیات رییسه را برکنار کند، هیات نمایندگان است که با ابزار استیضاح توان این کار را دارد.
رای افراد باید تعیین‌کننده باشد
سجاد غرقی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز در این خصوص اظهار کرد: این مساله، موضوع جدیدی در اتاق نیست و چند سالی است که در این خصوص در اتاق بازرگانی بحث‌هایی در جریان است. اتاق در شرایط موجود جای بهبود بسیاری دارد. اما اینکه ما از این نقدها قرار است به چه نتیجه‌ای برسیم، محل اختلاف رویکردی است. اولین مساله‌ای که نیاز است ما به رسمیت بشناسیم، حیات یک نهاد و ساختاری که قرار است آن را به کارویژه‌هایش نزدیک کند، است.
غرقی ادامه داد: تولید، راه حل برای بهبود کسب و کار، فضای تولید، تجارت و صادرات از جمله مسائلی است که اتاق باید در آن قوی شود. ما از تجربه‌های موفق در تداوم نهادها و کارکرد آنان غنی نیستیم و شاید حساسیت بیشتر امروز در مورد اتاق به این دلیل است که اتاق از معدود نهادهایی است که با تمام کش و قوس‌ها به حیات خود ادامه داده است.
غرقی با تاکید بر اینکه در جایی که اقتصاد ما کوچک شده و دولت از درآمدهای پیشین خود محروم است، گفت: نقش واقعی فعالین اقتصادی و تولید راه حل‌های واقعی در کف صنعت و بازار، چیزی است که نیاز امروز ماست و دولت دیگر امکان پر کردن خلاها با درآمدهای نفتی را ندارد و به همین دلیل است که نقش اتاق پررنگ میشود. مساله‌ای که حساسیت مرا برانگیخته، راه حل‌هایی است که برای حل و فصل موضوع پیشنهاد میشود.
این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در ادامه گفت: به نظر من تنها میثاق مشترکی که دیدگاه‌های مختلف را در اتاق جمع می‌کند، چتر قانونی است. مساله مهم دوم این است که رای افراد تعیین‌کننده باشد. فارغ از قانون و رای هیات نمایندگان، یک مساله مهم احترام به استقلال نهادها است. یکی از اشکالات تاریخ این است که نظام انتخاباتی و حکمرانی نهادهای ما از عواملی خارج از آن نهادها متاثر بوده است. تلاش ما این بوده که بتوانیم توسعه مشارکت ذی نفعان را برنامه قرار دهیم و تعداد بیشتری از افراد را در تصمیم‌سازی مشارکت دهیم و به دایره بسته اکتفا نکنیم.
غرقی تاکید کرد: انتظاری که از اتاق بازرگانی داریم این است که هم حلقه را گسترده و هم آن را تقویت کنند. مسیری که برخی از دوستان پیشنهاد دادند و به لحاظ نهادی مخاطره آمیز است، این است که به جای تکیه بر اعضا به نهادهای دیگر ارجاع دهیم. ما نباید به سمت چیزی که استقلال این نهاد را به خطر می‌ا‌ندازد برویم. باید به رای هیات نمایندگان و قانون مراجعه شود. برای ما مهم است که برای رفع تعارض چه راه حلی پیش بینی میکنیم، اگر بخواهیم از نهادهای بیرون اتاق به عنوان راه حل استفاده کنیم، در آینده نه چندان دور، ساز و کارهای انتخابی ما به چیزی تبدیل میشود که سرنوشت به تعطیلی کشاندن نهادهای مدنی ما بوده است.
او گفت: انتقادات درست است؛ اصلاح قانون اتاق بازرگانی و حتی مفادی که کمک کرده فیلتراسیون مثبتی از لحاظ کاری داشته باشیم، یک قدم منصفانه بود. اما اینکه بخواهیم بگوییم تو بالاسر من بایست و باوجود انتخابات رد صلاحیت کن، بازگشت به ۱۰۰سال قبل است. این قصه، قصه‌ایست که حیات این نهاد را زیر سوال میبرد و با مخاطره جدی روبه رو می‌کند.
اختلافات، خوش خوشان دولت است
افشین عاشوری، در ادامه توضیح داد: من از منظر انتخابات می‌گویم. طبق آیین نامه، استعلام باید از واجا و در مهلت ۱۰روزه انجام شود و واجا خود به صورت مستقیم و مکتوب نظر نهایی را به اتاق بازرگانی ارسال کند؛ این مساله در وقت معین ارسال نشده. روز انتخابات به کاندیداها رای داده شده و اختلاف رای نیز یک اختلاف فاحش بوده است. انتخابات برگزار شد؛ اگر مشکلی بود باید همان روز جلوی آن را می‌گرفتند. مطالبه ما منافع بخش خصوصی است.
عاشوری گفت: مگر هیات نمایندگان این افراد را انتخاب نکرده‌اند؟ دو ماه گذشت؛ ما به عنوان بخش خصوصی در یک جا باید به نتیجه برسیم. دولت و حکمرانی خوش خوشانش است و از این اختلاف لذت میبرد. سال، سال آخر انتخابات مجلس بود و می‌توانستیم برخی از مشکلات خود را حل کنیم. اگر انتخابات هم بهم بخورد ما ۶ ماه علاف هستیم. این در حالی است که می‌توانستیم از فرصت موجود استفاده کنیم و به نفع خود از مجلس امتیاز بگیریم.
معاون وزیر به سلاح ورزی اجازه شرکت در انتخابات را داد
بندانی، عضو هیات نمایندگان اتاق هرمزگان نیز اظهار کرد: افرادی که دانسته یا نادانسته می‌خواهند ساختارهای ما را از بین بروند، اعظم ظلم را میکنند. یک نقلی وجود دارد که شب انتخابات معاونت وزیر به آقای سلاح ورزی گفتند که در انتخابات شرکت کند؛ اگر این مساله درست باشد، افرادی که به بحثها دامن می‌زنند، سیرت‌های انقلاب را زیر سوال بردند.
او ادامه داد: بحث دیگر مدل ساختاری ماست. در این مدل، کشور یک آیین نامه، ساختار و قانونی دارد که در هرجایی متفاوت است. تضعیف ساختارها یعنی از دست دادن اعتماد و سرمایه‌های اجتماعی. افرادی که به این مساله دامن می‌زنند، با حکمرانی قانون مقابله میکنند و این برای کشور خطرناک است. اگر قانون ایراد دارد، قانون را اصلاح کنید. این جفا است که بخواهیم ساختارهای نظم را تضعیف کنیم؛ ولو اینکه من و آقای سلاح ورزی، نگاه متفاوتی به مسائل سیاسی داریم. اما باید بخش خصوصی را اقناع کرد؛ حتی اگر قرار است کسی برود، باید بخش خصوصی را قانع کنیم و بعد او را برداریم. بخش خصوصی دشمن که نیست.
باید هر تصمیمی که شورای عالی نظارت بگیرد را بپذیریم
کاوه ولی‌پور، عضو اتاق تهران با اشاره به اینکه عمده مردم ایران حق اظهارنظر در خصوص انتخابات اتاق بازرگانی را دارند، توضیح داد: مشروعیت بخشیدن به دوستی که الان رییس اتاق است، با استناد به اینکه سفرای خارجی با ایشان ملاقات داشنند، منطقی نیست. بعید است این ملاقات‌ها بدون نقش روابط عمومی اتاق باشد.اینکه دوستان استناد کنند چون سفرا ملاقات‌هایی داشتند و این بدان معناست که انتخابات درست است، نتیجه گیری درستی نیست.
او اضافه کرد: در بسیاری از کشورهای جهان، حتی وقتی ظن قوی تخلف وجود دارد، از بسیاری موارد جلوگیری میکنند. من بعید میدانم افرادی که در پرونده‌های جاری فساد اسمشان مطرح است را بتوان با فراغ بال، مشمول این بدانیم که چون حکم قطعی نیست، این فرد پاک است. این انتخابات در بستر قوانین نظام جمهوری اسلامی شکل گرفته و تمام دوستانی ک وارد این عرصه شدند، در این بستر وارد موضوع شدند؛ بنابراین هر تصمیمی که شورای عالی نظارت بگیرد باید مورد پذیرش دوستان باشد. نمی‌توان دموکراسی را تا جایی بدانیم که به نفع خودمان باشد.
رای آوردن یک لیست، دموکراسی نیست
مجیدرضا حریری، رییس اتاق مشترک ایران و چین گفت: بحث اتاق بحث امروز نیست. جریان تمامیت‌هایی است که در اتاق شکل گرفت و با کمک دولت وقت اتاق را اشغال کرد و اجازه نمی‌دهند اقلیتی در اتاق شکل بگیرد. اینکه یک لیست رای بیاورد، نماید دموکراسی نیست. ما این دموکراسی را تنها در سوریه اسد و کره شمالی چین می‌بینیم. دموکراسی جایی است که برای همه سلایق فضا داشته باشیم. این که تیمی باشد که همه ۷ عصر یک توییت بزنند، دموکراسی نیست. بحث به این شکل به نتیجه نمی‌رسد و میتوان ده‌ها سال دیگر به بحث ادامه داد؛ اما با ادامه دادن به بحث، بخش خصوصی تضعیف خواهد شد.
حریری گفت: زمانی میتوان در مورد دموکراسی صحبت کرد که در هر میز رنگ‌های متفاوت وجود داشته باشد. زمانی ارکستر، ارکستر است که نطق‌های مختلف گوش نواز داشته باشیم. تک صدایی در اتاق از ۱۰سال پیش شروع شد و من در روزنامه شرق ۱۳۹۳ اتاق ۱۴۰۲ را پیش بینی کردم. چون تجربه تاریخ بشری است. همه دیکتاتوری‌ها با تک صدایی صحبت میکنند و پس از مدتی از درون نابود میشوند. من اصلا علاقه‌مند نیستم در اتاق کاندید شوم. حتی همین اتاق ایران و چین که اعتراضاتی برای حضور بنده به وجود آمده است. هیچ گاه در اتاق برای من نفعی تعریف نشده بود و همیشه به عنوان منتقد به دنبال اصلاح بودم. شاید شما روش و ادبیات مرا نپسندید. در جامعه باید سعی کرد رک، راحت و سلیس صحبت کرد.
اتاق در وضعیت قرمز است
امیرحسین کاوه، فعال اقتصادی در ادامه گفت: موضوع اتاق اکنون سر یک کوه یخی است که در چهار ماهه اخیر بیرون زده و شاید برای برخی سوال باشد که در این سه چهار ماه چه اتفاقی افتاده است که اعضا اینگونه پیگیری میکنند و به مشاجره و دعوا رسیدیم. این یعنی اتاق به وضعیت قرمز رسیده است. اگر دودی در اتاقی بلند میشود، نباید بگوییم چرا آژیر به صدا درآمده است. بلکه همه باید کمک کنیم آتش خاموش شود. سوال اساسی این است که الان اتاق از چه طریقی ارتزاق می‌کند؟ از طریق مصوبات مجلس شورای اسلامی. ایا در این صورت میتوان اتاق را یک نهاد عمومی غیردولتی دانست؟ آیا اتاق مردم نهاد است؟ اگر مردم نهاد است چرا با بودجه دولتی اداره میشود؟
او گفت: افرادی در اتاق بودند که حتی بلیط هواپیما برای سفرهای خود پرداخت نکردند. ما در اتاق فعلا تمرین دموکراسی میکنیم. حتی مجلس ما هم تا دوره نهم انتصابی بودند. تا الان سیستم رای دادن در اتاق به صورت اسمی بوده است. بعدها نام آن را ائتلاف گذاشتیم. این ائتلاف‌ها بر اساس صلاحیت و شایستگی تشکیل نمی‌شده و همان سیستم سنتی ادامه داشته است. مشکل فعلی اتاق انتخاب یک نفر نیست. بلکه روش های سنتی و قدیمی است که در اتاق وجود دارد.
کاوه اظهار کرد: نسل اتاق جدید شده است؛ اما روش‌ها تجدید نشده است. این مشکلی است که اتاق باید در تمرین دموکراسی خود بدان توجه کند. جریان رای گیری با لابی سبب میشود نامزدهای توانمند وارد نشوند. در انتخابات اتاق تهران دو لیست چهل نفره داشتیم. از چهل نفر دوم هیچ یک رای نیاورندند. ایا چهل نفر اول همه نخبه بودند و چهل نفر دوم هیچ یک نخبه نبودند؟ رای نیاوردند چون انتخابات براساس لابی و پارتی و هماهنگی از قبل بود.
دود حواشی در چشم اتاق خواهد بود
افشین کلاهی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران هم در ادامه افزود: انتخابات معتبر است و هر دخالتی در انتخابات یک بدعت است. ته تمام صحبت ها این است که چرا به ما رای نمی‌دهند و اگر ما هم باشیم، مشکل اتاق حل خواهد شد. حواشی که تاکنون برای اتاق ایجاد شده، دودش به چشم همه اعضای اتاق بازرگانی خواهد رفت. بودجه اتاق بیت المال نیست. اگر مجلس رقمی برای حق عضویت پیشنهاد داده، مثل تعیین تعرفه است و برای دولت و مجلس حق دخالت در بخش خصوی را ایجاد نمی‌کند. دولت برای تخم مرغ هم قیمت می‌گذارد. آیا حق این را دارد که در مورد هزینه کرد آن نظر دهد؟
کلاهی تاکید کرد: بودجه اتاق متعلق به اعضای اتاق است و اعضای اتاق باید در خصوص آن نظر دهند و بخواهند اتاق در مورد آن پاسخگو باشد و تاکنون هم پاسخگو بوده است. متاسفانه این چند وقت به همه چیز انتقاد شده و این مساله اصلاح چیزی را به دنبال نخواهد داشت. همه فعالین اقتصادی باید بتوانند در اتاق عضو شوند و حق نظر داشته باشند. شاید این مساله شروع تمام مشکلاتی بود که در این دوره اتاق به وجود آمد. اتاق قطعا باید اصلاح شود؛ اما نداشتن مانیفست مشخص انتقادی قطعا به اتاق از سوی همه گروه‌ها لطمه زده است. کار تشکلی و حذبی مبتنی بر گروهی رای دادن و لابی گری است. مر دموکراسی و روش دموکراسی همین است. گروهی دور هم جمع میشوند. مانیفستی دارند و افرادی که آن را می‌پسندند جذب گروه میشوند وبه فعالان اقتصادی معرفی میشوند. این روش درست دموکراسی در تمام دنیاست. امیدوارم اتاق بازرگانی به سلامت از این مرحله عبور کند. اتاق برای اعضا است. هر تصمیم برای اتاق باید در چهار چوب قانون باشد.
