دانستنی اقتصاد:مهم ترین مولفه های سینمای ایران در سال های اخیر چه بوده است؟ چرا سینمای ایران به محملی برای جولان فیلم های کمدی سخیف تبدیل شده و از محتوا خالی شده است؟چرا سینمای ایران از تولید فیلم های فاخر که در دهه های گذشته تولید می شود غافل شده است؟«دانستنی آنلاین» برای بررسی این موضوع با جبار آذین منتقد و مدرس سینما گفت وگو کرده که در ادامه می خوانید.
آذین در این زمینه گفت:سینمای ایران دچار مشکلات معضلات وبیماری ها وآفت ها وبحران های فراوان است.مهم وبارزترین معضل سینما،تولد ورشد غیرطبیعی آن است.بدین معنا که ازهمان آغاز به دلیل حضورودخالت پررنگ سیاست، سینما نتوانست در مسیر طبیعی قرارگیرد وبا تکیه برتولید و سینماگران ودخل وخرج، روی پای خودبایستد وراه رشد وبالندگی را طی کند.سینما متشکل ازهنر وصنعت ورسانه است،اما بعدازیک قرن ازورود وفعالیت سینما درایران هنرهفتم نتوانسته به درستی و کامل به این ابعاد سه گانه بپردازد. یعنی سینمای ما،نه سینمای هنری است ونه صنعت ونه اینکه به عنوان یک رسانه فرهنگساز وپاسدار فرهنگ ایران زمین نتوانسته به بالندگی برسد.
وی ادامه داد:تولید درسینما با تقلید آغازشد وبا تقلید وکپی سازی ازروی فیلم های آمریکایی وغربی وعربی ادامه یافت وتلاش سینماگران ملی ازجمله زنده یاد عبدالحسین سپنتا وحضور هنرمندان تئاتر نتوانست سینمای ایران را دربزرگراه ملی قراردهد وبا تداوم حضورسیاست ودرادامه تجارت،سینمای دولتی،اداره وکنترل سینمارا به عهده گرفت وآن را ابزار تبلیغ وترویج اهداف دولتی قرارداد وبا تزریق دلارهای نفتی،سینما تا به امروز،به حیات سخت وتلخ خود ادامه می دهد.درواقع سینمای ایران،دولتی وامروزترکیبی ازدولتی ونهادی است وما درایران،سینمای ملی وصنعت سینما نداریم وآنچه وجود دارد یک نوع بازار مکاره است که تولیدکنندگان می کوشند کالاهای خود را درگیشه به فروش برسانند.به همین دلیل و به علت داشتن امکانات وقدرت وثروت،به طورمعمول،کلان سرمایه دارها وسازمان ها ونهادهای مرتبط باسینمادراین میدان پیروزتر هستند.
این منتقد سینما تصریح کرد:به دلیل دولتی بودن سینما، سینما پیوسته دستخوش انواع تِغییرات دولتی وسیاسی وسلیقه ای بوده وبا حاکمیت هر دولت جدید،اهداف وسیاست ها وتولیدات وروند مناسباتی آن، برمبنای خواست دولت ها، تِغییرکرده است. یکبار تولید ونمایش فیلم های اجتماعی وفرهنگی،باردیگر ودردوره دیگر،فیلم های دفاع مقدسی،زمانی دیگرفیلم های کمدی،برهه ای دیگرفیلم های دینی ومذهبی و….دردستورکارقرارگرفته است. درچنین فضا،تکلیف سینما و سینماگر واَضح وروشن نیست. بویژه که هنوزتعریفی شفاف وقانونمند از سینما ارایه نشده وتولیدات سینمایی را نظر وسلیقه مدیران تعیین می کند.مشکل بزرگ دیگراین سینما وفرهنگ وهنر، تقسیم شدن آن به دونوع دولتی ،فرمایشی ورسمی وخصوصی وملی ومردمی است.ما به دلیل اینکه سینمای ملی نداریم،سینماگران برای کار وفعالیت،مجبور هستند در چارچوب،سینمای دولتی،به تولید فیلم بپردازند تا ازامکانات و حمایت برخوردارباشند وتمام این مسائل به معنای آن است که تولیدخردمندانه وهنرمندانه، زیرسلطه نگره سینمای دولتی است.نگره ای که سال هااست درجهان منسوخ شده است.
جبار آذین خاطرنشان کرد:سینمای ایران به صورت ملوک الطوایفی و جزیره ای اداره می شود. اگرچه به ظاهرمتولی قانونی ورسمی سینما درکشور، وزارت ارشاد است،اما صدها تشکل ونهاد فرهنگی وسینمایی درایران وجوددارند که اغلب بدون توجه به َضوابط ارشاد وبرمبنای سیاست ها واهداف سازمانی وگروهی خود درسینما فعالیت می کنند.وجود و عملکرد وتولیدات تشکل هایی مانند حوزه هنری،اوج،صدا وسیما و…ازآن جمله اند که باعث ایجاد هرج ومرج درسینما وحوزه های هنر وفرهنگ شده اند.بیماری بزرگ ترسینما و هنراین است که مسئولان و متولیان به جای توجه به دانش وتخصص وفرهنگ، سیاست تعیین می کند.به همین علت هم،اکثر مدیران وروسای سینما وهنر، سنخیتی واطلاعاتی درباره هنر وهنرمندان ومشکلات این عرصه ها ندارند.تِغییر دولت ها وسمت گیری جناحی آن ها،عامل مهم تولیدات هنری وسینمایی است که به ِغلط به جای نظر وخواست و سلیقه مخاطب یعنی مردم نشسته است.
وی گفت:امروز وبرپرده سینماها،فیلمک های شبه کمدی درحال جلوه گری وفروش هستند وتعدادی ازآن ها هم درگیشه،سازندگان شان را میلیاردر کرده اند.سلطه این نوع محصولات درسینما،حاصل نگاه انحصاری و ندانم کاری وِ غلط های نامدیران قبلی سینما است که متاسفانه توسط نامدیران کنونی سینما تداوم دارد.این قبیل کالاهای سینمایی، ازمنظرهنری وفرهنگی،استاندارد ومقبول ومطلوب نیستند واگر قشرهایی به تماشای آن ها می نشینند نه به دلیل ساختارومحتوای خوب آن ها که فاقد این معیارها هستند که به علت نیازمردم به امید وشادی وسرگرمی است.ازاین نیاز نیزبه نادرستی استفاده شده و نامدیران وبی هنران،باتولید فیلمک های بد وضعیف وبدون محتوای کمدی، سلیقه وذایقه مخاطب راتنزل داده ومنحرف نموده و درسینماکاسبی می کنند.این مصداق واقعی توهین به شعور ونظر وسلیقه مردم است. سینما اگرملی ومردمی باشد و تولیدات ارزشمند آن،ایرانی ودارای هویت وفرهنگ ملی باشند،درگونه های مختلف بامضامین متنوع،می توانند با استقبال مردم روبروشوند. متاسفانه سینما وتولیدات آن امروز به بیراهه می روندراهی که به ترکستان ختم می شودوحاصل آن،فرهنگسوزی وهدررفت بیت المال است.
