از وعده «۴ میلیون واحد» به «خرید خانه، متر به متر» / درباره طرح فروش متری مسکن در بورس چه می دانیم؟
دانستنی اقتصاد – مهسا ربیع‌پور؛ طرح خرید و فروش متری مسکن در بورس و خرید سهام زمین متری که از مدت‌ها پیش مطرح شده بود و هیچگاه به سرانجام نرسید، حالا دوباره به تیتر یک رسانه‌ها تبدیل شده است.
مهدی هدایت، مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران، اعلام کرد که مصوبه فقهی فروش متری مسکن در بورس (فروش اوراق موازی سلف اسلامی) اخذ شده و این موضوع در هیئت مدیره بورس در حال پیگیری است و به محض ابلاغ دستورالعمل مربوطه، شهرداری تهران جز اولین مجموعه‌هایی است که اولین عرضه در قالب این نوع فروش را عملیاتی می‌کند.
هدایت همچنین افزود که اولین پروژه برای این موضوع در هلال احمر (نواب) با تعداد ۲۰۰ واحد در نظر گرفته شده و اگر نهایتاً فرد خریدار خواست بفروشد، در آخر پروژه به قیمت روز می‌فروشد.
مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران در اشاره به قیمت متری مسکن در این طرح، بیان کرد که قیمت پایه را کارشناس بورس مشخص می‌کند. به گفته او، کنترل تورم و جذب نقدینگی در جامعه، رشد تولید مسکن و ساخت مسکن استطاعت پذیر سه هدف اجرای فروش متری زمین است.
از جزئیات طرح فروش متری مسکن چه می‌دانیم؟
داشتن کد بورسی از شرایط اولیه برای ورود به بازار بورس و خرید و فروش متری مسکن در بورس است. متقاضیان باید در سامانه سجام ثبت‌نام و احراز هویت کنند تا یتوانند کد بورسی منحصر به فرد خود را دریافت نمایند. سپس لازم است در یک کارگزاری ثبت‌نام کنند تا معاملات خود را از آن طریق انجام دهند.
برای خرید و فروش متری مسکن در بورس طبق شرایط سهام زمین متری، در اختیار داشتن حداقل سرمایه‌ای که هنگام واگذاری اوراق از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام می‌شود لازم است تا فرد بتواند با خرید اوراق متناسب با متراژ‌های معین واحد‌ها، در سررسید مشخص، واحد مسکونی را تحویل بگیرد. مثلا برای تحویل گرفتن یک واحد ۳۰ متری، باید اوراق تعیین شده برای آن واحد تامین شود.
البته در این نحوه خرید، بر خلاف خرید کالاهایی مانند آهن، مشخصات آن کاملا مشخص نیست و خریدار نمی‌تواند دقیقا بداند چه مسکنی با چه مشخصاتی دریافت می‌کند. بنابراین، اگر چه زمان انتشار اوراق، ویژگی‌های پروژه برای خریدار مشخص است، ولی معلوم نیست در زمان سررسید کدام واحد را تحویل می‌گیرد. قیمت‌ها نیز بسته به اینکه مسکن در چه نقطه‌ای از کشور قرار دارد، کیفیت و نوع ساخت و حتی طبقه آن در یک ساختمان متفاوت است.
فروش متری مسکن، طرحی امیدبخش یا محکوم به شکست؟
مسئولین به دستاوردهای این طرح بسیار امیدوارند و عقیده دارند سرمایه‌گذاری و خرید مسکن در بورس باعث می‌شود پول و سرمایه به جای بازار ارز به سمت تولید و اشتغال حرکت کند و مردم را به خانه‌دار شدن امیدوار می‌کند، زیرا در شرایطی که اغلب افراد این روز‌ها منابع مالی کافی برای خرید مسکن دراختیارشان نیست، می‌توانند با خرید متری مسکن به تدریج سرمایه خود را افزایش دهند تا اینکه کم‌کم به متراژ لازم برای خرید ملک نزدیک شوند.
عده‌ای از کارشناسان اقتصادی و حوزه مسکن موافق این طرح نیز معتقدند که بحث فروش متری مسکن در واقع یک ابزار چند وجهی و یک مکانیزم برای تأمین نقدینگی پروژه‌های عمرانی است و از یک سوی دیگر با توجه به شرایط اقتصادی که دچار چالش تورم است، راهی برای سرمایه گذاری مردم است و حتی شاید بتواند ارزش پول ملی مردم را حفظ کند.
در مقابل اما از نظر مخالفان فروش متری خانه، معایب این طرح کم نیست؛ مجید گودرزی، کارشناس مسکن در گفتگو با دانستنی اقتصاد، اجرای چنین طرحی را ناکارآمد دانست و اظهار کرد که طرح‌های این چنینی باعث حفظ و یا افزایش فشار بر بازار مسکن می‌شوند و این فشار مضاعف برای مردم قابل تحمل نخواهد بود.
به گفته گودرزی، فروش متری مسکن در بورس، ملک و مسکن را به مزایده می‌گذارد و باعث ایجاد رقابت ناسالم در بخش مسکن که یک نیاز ضروری برای آحاد جامعه است می‌شود.
این کارشناس همچنین ضمن اشاره به اینکه سیاست‌های ناکارآمد این‌چنینی باعث رسیدن بازار مسکن به وضعیت امروز شده، گفت: طرح فروش متری مسکن در بورس باعث شده مسئله مسکن در کشور به یک بحران ملی تبدیل شود و مسئولین با اجرای چنین سیاست‌هایی این چالش را توجیه کرده و به قیمت امروز مسکن مشروعیت می‌بخشند و درواقع به منزله شانه خالی کردن دولت از مسئولیت‌های خود در بخش مسکن است.
در آخر باید گفت که جدای از اینکه موضوع فروش متری مسکن در بورس چه ارتباطی با شهردار تهران دارد، سوال اصلی این است که براساس کدام آیین‌نامه و قوانینی این اتفاق قرار است بیفتد؟ چطور می‌توان با تعداد محدود مسکن وارد شده به بازار بورس به مردم امید صاحب خانه شدن را داد؟ بدیهی است که گزینه فروش متری در هر شرایط زمانی و هر وضعیتی از عرضه و تقاضا جواب نمی‌دهد و نخست مسائل بنیادین دیگری باید حل شوند.
