اتحاد شرقی در پکن / اثرات توافق بزرگ در منطقه
دانستنی اقتصاد – گروه سیاست: با دیدار امیرعبداللهیان و فیصل بن فرحان وزرای خارجه ایران و عربستان روابط تهران – ریاض به طور رسمی بعد از ۷ سال قطع روابط دیپلماتیک در پکن از سر گرفته شد. روابطی که به‌دنبال سفر بهمن‌ماه سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهور به پکن و توافق ۱۹ اسفند دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و همتای سعودی‌اش در این شهر حاصل شد.
توافق‌های ۱۷ فروردین
در نتیجه این دیدار بیانیه مشترکی بین دو کشور به امضا رسید که دو طرف بر اهمیت گفتگو پیرامون راه‌های گسترش روابط دوجانبه و فعال‌سازی موافقتنامه همکاری‌های امنیتی بین دو کشور که در تاریخ ۲۸ فروردین ۱۳۸۰ و موافقتنامه عمومی همکاری در زمینه اقتصاد، تجارت، سرمایه‌گذاری، فناوری، علوم، فرهنگ، ورزش و جوانان که در تاریخ ۶ خرداد ۱۳۷۷ به امضا رسیده است، تاکید کردند و مقرر شد این توافقات مجدداً با پیگیری‌های دو کشور از سر گرفته شود.
همچنین دو طرف توافق کردند تا هماهنگی‌های لازم را میان هیئت‌های فنی برای بررسی راه‌های گسترش همکاری میان دو کشور از جمله از سرگیری پروازها و سفرهای متقابل هیئت‌های رسمی و بخش خصوصی، تسهیل اعطای روادید برای شهروندان دو کشور از جمله روادید عمره، ادامه دهند. همچنین، فیصل بن فرحان آل سعود وزیر امور خارجه عربستان سعودی از وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران برای سفر به عربستان سعودی و برگزاری نشست دو جانبه در ریاض دعوت نمود.
نتایج یک توافق بزرگ
دیدار اخیر وزیران خارجه ایران و عربستان در پکن نشان می‌دهد که دو کشور به طور جدی در صدد از سرگیری همکاری مشترک در حوزه‌های امنیتی، سیاسی و اقتصادی هستند. توافقی بزرگ و دیداری تاریخی که نتایج آن نه تنها بر تهران و ریاض بلکه در کل منطقه اثرگذار است و به دلیل جایگاه عربستان در دو حوزه جهان اسلام و جهان عرب، پیش‌بینی می‌شود برخی از کشورهای عرب منطقه مانند مصر، اردن و بحرین نیز در آینده نزدیک سطح مناسبات خود با تهران را ارتقا بخشند.
همچنین، توافق تهران و ریاض می‌تواند بر هم‌گرائی منطقه‌ای و اسلامی تأثیرگذار باشد چراکه دو کشور ایران و عربستان از نفوذ منطقه‌ای بالایی برخوردارند و می‌توانند تنش‌های منطقه‌ای را مهار کنند و به حل بسیاری از بحران‌های منطقه‌ای کمک خواهد کرد.
از سوی دیگر بعد از توافق ایران عربستان و حل و فصل اختلافات فی مابین بدون نقش آفرینی غرب شاهد یک اتحاد شرقی هستیم که بیانگر یک نظم نوین جهانی است، نظمی که نقش کشورهای شرقی در معادلات جهانی را پررنگ‌تر خواهد کرد و غرب نمی‌تواند با رویکرد دستوری و استعماری به دنبال تأمین منافع خود در نقاط مختلف دنیا بدون توجه به منافع دیگر کشورها باشد.
روزنامه الاخبار در همین رابطه نوشت: «منطق زورگویی و سلطه‌طلبی که بر سیاست‌های آمریکا حاکم بود از تأمین شروط ثبات عاجز است. به نظر می‌رسد کشورهای منطقه به این نتیجه رسیده‌اند که منطق شراکت به صورت برابر که چین نیز از آن دفاع می‌کند آنها را به این هدف می‌رساند.»
همچنانکه از ۱۹ اسفندماه که توافق صلح میان ایران و عربستان حاصل شده است، شاهد افزایش قیمت نفت، کاهش تولید اوپک، استمرار تورم در آمریکا و اروپا و تلاش برای بازگرداندن سوریه به جمع کشورهای عربی را شاهد بودیم.
چرخش عربستان به شرق
همچنین در این مدت تغییر رویکرد سیاست خارجی عربستان سعودی و نزدیک شدن هرچه بیشتر ریاض به روسیه و چین بسیار محسوس است تا جایی که با تفاهم‌های صورت گرفته میان ریاض و مسکو، تولید نفت اوپک باز هم کاهش پیدا کرده است که این افزایش قیمت نفت با همکاری عربستان موجب افزایش تورم در آمریکا و اروپا خواهد شد و می‌تواند روسیه را نیز از فشار تحریم‌های اروپایی نجات دهد.
اما نکته قابل توجه در این دیدار و توافق، محل برگزاری آن بود. انتخاب مجدد چین به عنوان محل برگزاری دیدار وزرای خارجه ایران و عربستان به این دلیل بوده که پکن در دستیابی به توافق ریاض-تهران، نقش مثبتی داشته و تسهیل کننده تماس بین دو کشور بوده است. نقشی که مورد تحلیل و بررسی توسط رسانه‌های غربی قرار گرفته است و از آن به قدرت جایگزین آمریکا یاد کرده‌اند.
پیروزی دیپلماتیک چین
در همین راستا خبرگزاری آسوشیتدپرس در پی توافقات جدید میان دو کشور ایران و عربستان نوشت که این توافق نشان‌دهنده پیروزی دیپلماتیک دیگر برای چین است زیرا کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس تصور می‌کنند که آمریکا به آرامی در حال خروج از منطقه است. این رسانه پیش‌تر در تحلیلی نوشته بود: «توافق با ایران، این فرصت را در اختیار محمد بن‌سلمان قرار داد تا به آمریکا نشان دهد که کسان دیگری هم می‌توانند به سیاست‌های خاورمیانه شکل دهند.»
اما همزمان با سفر امیرعبداللهیان، امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه هم که در پکن حضور داشت در دیدار با شیء جین پینگ، از ابتکار چین که موجب ملحق شدن عربستان سعودی و ایران به یکدیگر شد، استقبال کرد.
در ادامه این گزارش در گفتگو با محمد کشاورز زاده سفیر ایران در پکن به بررسی نقش چین در توافق تهران و ریاض و هدف این کشور از میانجیگری بین این دو کشور مهم غرب آسیا پرداختیم.
سفیر ایران در پکن: سیاست چین؛ سیاست عدم مداخله در امور کشورهاست
کشاورز زاده در گفتگو با دانستنی اقتصاد در پاسخ به این سوال که چین با چه هدفی نقش میانجی را میان ایران و عربستان بازی کرده است. آیا چین قصد دارد علاوه بر بازیگری اقتصادی، به یک بازیگر سیاسی در منطقه غرب آسیا تبدیل شود؟ اظهارداشت: آقای چین گانگ وزیر خارجه چین در دیدار آقای امیرعبداللهیان و وزیر خارجه عربستان تاکید کرد که «ما برای اینکه بتوانیم بین ایران و عربستان میانجیگری کنیم، میزبان شدیم و این کار برای منافع شخصی خودمان نبوده است. ما دو کشور مهم در منطقه را آوردیم با هم نشستند و صحبت کردند تا زمینه صلح و ثبات بیشتر در منطقه خاورمیانه فراهم بشود.»
وی افزود: چین هم نسبت به روابطش با ایران بسیار توجه دارد و هم به عربستان که یکی از شرکای مهم این کشور است. هم اکنون تعداد زیادی از کشورها، حتی کشورهایی که رابطه نزدیکی با آمریکا دارند شریک اول تجاری‌شان چین است. چین به عنوان یک قدرت اقتصادی برتر در دنیا امکانات بسیار زیادی دارد که همه کشورها ترجیح می‌دهند از این فرصت استفاده بکنند.
چین به دنبال هژمونی در جهان نیست
سفیر ایران در پکن، با بیان اینکه چین دنبال این نیست که بخواهد هژمونی خود را در جهان و یا منطقه ایجاد کند، ادامه داد: چین طبق آن طرح‌هایی که دارد مانند «ابتکار امنیت جهانی» یا «ابتکار توسعه جهانی»، اعتقادشان بر این است که همه می‌توانند از دنیا منتفع بشوند و می‌شود برای همه یک زمین برد- برد را فراهم کرد. در سخنان و سیاست‌هایشان دائماً این موضوع مطرح می‌شود که ما به دنبال این نیستیم که بخواهیم کشوری را تحت نفوذ خودمان قرار بدهیم یا بخواهیم از آن سوءاستفاده بکنیم و به همین دلیل هم سیاست‌هایی که در پیش گرفتند سیاست‌های عدم مداخله در امور داخلی کشورهاست.
وی همچنین با اشاره به توافق ایران و عربستان به عنوان دو کشور آسیایی بدون دخالت کشورهای غربی گفت: این توافق تجربه خوبی برای کشورهای منطقه بود و به قول وزیر خارجه چین می‌تواندالگوی خوبی برای سایر کشورها باشد که با گفتگو می‌شود برخی از مسائل را حل کرد و واقعاً چینی‌ها در این زمینه حسن نیت نشان دادند.
روابط تهران و پکن یک رابطه رو به جلو است
کشاورز زاده همچنین در ادامه این گفتگو با اشاره به روابط ایران و چین گفت: روابط تهران و پکن همیشه یک رابطه رو به جلو و رو به توسعه بوده است و روابط ما از زمانی که آقای شیء جین پینگ در سال ۲۰۱۶ به ایران سفر کرد به مشارکت جامع راه بردی ارتقا پیدا کرد و متعاقب آن برنامه بیست پنج ساله همکاری‌های مشترک با چین را شاهد بودیم.
وی تاکید کرد: چین خریدار نفت ایران هست و بخش اعظمی از نیازهای داخلی کشورمان از چین تأمین می‌شود.همین طور دیدار سران و مقامات عالی دو کشور در طول این سال‌ها برقرار بوده، بخصوص در دولت سیزدهم که جناب آقای رئیسی سفری به چین داشتند.
سفیر ایران در پکن، با اشاره به همکاری اقتصادی چینی‌ها با ایران ادامه داد: چینی‌ها در مواردی که ما نیاز به کمک داشتیم به کمک ما شتافتند و اگر خاطرتان باشد در دوران کرونا و شرایط سختی که کشور ما داشت تأمین صد و بیست میلیون دوز واکسن برای ایران نکته بسیار مهمی بود که چینی‌ها در این زمینه به ما کمک کردند.
وی اظهارداشت: چین به صورت متعارف و غیرمتعارف از ایران نفت می‌خرد و یکسری از کالاهای اساسی ما از این کشور تأمین می‌شود. در سفر اخیری هم که آقای رئیس‌جمهور به چین داشتند روابط شتاب خوبی گرفته است و انشاالله در آینده نزدیک روابط تجاری‌مان بیش از پیش توسعه پیدا خواهد کرد.
پول بلوکه شده در چین نداریم
کشاورززاده همچنین در پاسخ به این سوال که آیا ایران پول‌های بلوکه‌ای در چین دارد؟ گفت: خیر؛ ما پول بلوکه شده در چین نداریم. خیلی از پروژه‌ها در ایران امروز توسط چینی‌ها انجام می‌شود و برخی از پروژه‌ها نیز در دست اقدام است. همچنین آمریکایی‌ها شرکت‌های زیادی از چینی را تحریم کردند و شرکت‌های چینی متضرر شدند اما با این حال شرکت‌های چینی هنوز در ایران حضور دارند.
این دیپلمات کشورمان در ادامه با اشاره به تبلیغات منفی رسانه‌های غربی علیه چین گفت: این تبلیغات بیشتر نشأت گرفته از حسادت آنها نسبت به پیشرفت‌های است که چین دارد. به عنوان مثال امروز شاهد تورم در کشورهای غربی بخصوص آمریکا هستیم اما تورم چین نزدیک یک درصد است. طبق آمارهایی که کشورهای غربی منتشر کرده‌اند زندگی مردم چین ظرف چهل سال گذشته کاملاً متحول شده است و این نکته قابل توجه است که این ثروتی که چینی‌ها به دست آوردند با استعمار کشورهای دیگر نبوده است. چین مانند کشورهای غربی نبود که بروند آفریقا یا آمریکای لاتین یا آسیا را استعمار و ثروت آنها را چپاول کنند.
دانستنی اقتصاد را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید
