نقش و جایگاه گزارشات پایداری در توسعه مسئولیت پذیری اجتماعی
دانستنی اقتصاد: با افزایش حساسیتها نسبت به مسائل زیست محیطی و اجتماعی و نگرانی های سهامداران، شرکتها در تلاش هستند که به طور فزاینده ای به مقوله پایداری و مسئولیت پذیری بپردازند. مدیران دریافته اند که رشد اقتصادی بلندمدت، در گرو رشدی است که از لحاظ زیست محیطی و اجتماعی نیز پایدار باشد. تعادل میان پیشرفت اقتصادی، مسئولیت پذیری اجتماعی و حفاظت از محیط زیست، می تواند منجر به مزیت رقابتی شود. ارزیابی ﺗﺄثیرات اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی فعالیتهای سازمان، اقدامی بسیار مهم در اتخاذ تصمیمات اثربخش عملیاتی و سرمایه گذاری، جهت دستیابی به اهداف سازمانی و اهداف ذینفعان مختلف، محسوب می شود.
در نگاه به مقوله پایداری، مدلی تحت عنوان”تخم‌مرغ سرخ کرده” که بسیار معنادار است، توسعه یافته است. در این جا پایداری به صورت شرایطی تعریف شده که در آن اقتصاد در محدوده تعیین شده توسط ارزش‌های اجتماعی مثل برابری، عدالت و آزادی عمل میکند و اجتماع در چارچوب محدودیت‌های بوم شناختی سخت‌گیرانه‌ای شکوفا می‌شود که جهان طبیعی برای آن تعیین کرده است. این مدل چارچوبی بسیار محکم برای مدیریت و اندازه‌گیری پیشرفت به سوی پایداری به دست می‌دهد. البته که دایره ساده‌ای که محیط زیست خوانده می‌شود، مسائل زیست محیطی را به خوبی نشان نمی‌دهد و حتی تعریف یک جامعه عادلانه و برابر، از آن هم پیچیده‌تر است.
با مروری بر ادبیات موضوع این حوزه در بستر مدیریت و فعالیت شرکتها درمی یابیم که توجه به این رویکرد تحت عناوین و اصطلاحات گوناگونی مانند مسئولیت اجتماعی شرکتی، مسئولیت پذیری سازمانی، شهروندی شرکتی و مدیریت مسئولانه شرکت مطرح شده است. در این مدل از عنوان مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت، برای کلیه برنامه ها و اقداماتی که به منظور ایجاد تعادل میان جنبه های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی توسط شرکتها به اجرا درمی آیند، استفاده می شود. در سطح بین المللی تعاریف متعددی برای موضوع مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ارائه شده است که برخی از آنها عبارتند از:
- اقدام‌های داوطلبانه‌ای که کسب و کارها، علاوه بر انطباق با الزامات قانونی کمینه، به منظور پاسخگویی به منافع رقابتی خود و منافع جامعه انجام می‌دهند. (دولت انگلستان)
- مفهومی که طبق آن سازمان‌ها مسائل اجتماعی و زیست محیطی ناشی از عملیات کسب و کاری خود و تعامل خویش را با ذینفعانشان به صورت داوطلبانه یکپارچه می‌سازند. (کمیسیون اروپا)
- پذیرش این که سازمان‌ها باید نه تنها در قبال عملکرد مالی خود بلکه در قبال تاثیر فعالیت‌هایشان در جامعه و یا بر محیط زیست پاسخگو باشند. (کنفدراسیون صنایع اروپا)
- تعهد مداوم صاحبان کسب و کار به رفتار اخلاقی و کمک به رشد اقتصادی همزمان با بهسازی کیفیت زندگی نیروی کار و اعضای خانواده‌هایشان و نیز مردم کشور و جامعه در مقیاس
- وسیع. (شورای جهانی کسب و کار برای توسعه پایدار)
در راستای کمک به شرکتها برای اتخاذ رویکردی مسئولانه در مدیریت کسب و کارشان، اصول، دستورالعملها و مدلهای مختلفی تدوین شده است. به عنوان نمونه می توان نه اصل زیر را در حوزه مسئولیت پذیری شرکتی نام برد:
- اخلاقیات: شرکت استانداردها و اقدامات اخلاقی را در رابطه با تمام ذینفعان، ایجاد، ترویج، کنترل و حفظ می نماید.
- نظام راهبری: شرکت تمام منابع خود را به طور اثربخش و باوجدان مدیریت میکند. وظیفه امانتداری هیئت مدیره و مدیران نسبت به منافع تمام ذینفعان به رسمیت شناخته می شود.
- شفافیت: شرکت از طریق ارائه به موقع اطلاعات در مورد محصولات، خدمات، و فعالیتهایش، اتخاذ تصمیماتی آگاهانه را برای ذینفعان امکانپذیر می کند.
- روابط کسب و کار: شرکت تجارتی منصفانه را با ﺗﺄمینکنندگان، توزیعکنندگان و شرکایش در پیش می گیرد.
- بازگشت مالی: شرکت از طریق نرخ رقابتی بازگشت سرمایه و حفاظت از دارایی ها، به جبران خدمات ﺗﺄمین کنندگان سرمایه می پردازد.
- مشارکت با جوامع محلی: شرکت روابط دوجانبه ای را با جامعه محلی در محل فعالیت خود توسعه می دهد و در آن به فرهنگ، بستر اجتماعی، و نیازهای آن جامعه توجه می کند.
- ارزش محصولات و خدمات: شرکت به نیازها، آمال و حقوق مشتریان خود احترام گذاشته و تلاش میکند که بیشترین ارزش محصولات و خدمات را ارائه نماید.
- اقدامات کاری و استخدامی: شرکت در برنامه های مدیریت منابع انسانی مشارکت داشته و توسعه حرفهای کارکنان، تنوع، و توانمندسازی را ترویج می کند.
- حفاظت از محیط زیست: شرکت برای حفاظت و احیای محیط زیست تلاش میکند، و از طریق محصولات، خدمات، فرایندها و سایر فعالیتهایش به ترویج توسعه پایدار می پردازد.
