در نگاه نخست به نظر می رسد که دست کم پنج جریان شناخته شده انتخاباتی در این انتخابات فعال هستند. از این پنج گروه، چهار جریان سیاسی شناخته شده اند و یک جریان هم شامل جمعی از چهره هاست که ضمن فعالیت در عرصه انتخابات، به تدریج جذب یکی از چهار جریان دیگر خواهند شد.
در یک سوی این میدان اصولگرایانی قرار دارند که در حال حاضر دولت و مجلس را در اختیار داشته و طبیعتا علاقه مند به حفظ وضع موجودند. اصولگراها البته در داخل خود شکاف هایی دارند که همین امر ممکن است در انتخابات اسفندماه آنها را رو در روی هم قرار دهد.
با وجود اینکه رقبای سیاسی این جریان، آنها را متهم به «خالص سازی» می کنند، اما واقعیت این است که اختلافات درونی در جریان اصولگرا عملا مانع از آن می شود که آنها بتوانند پروژه خالص سازی را به طور کامل پیش ببرند.
یک طیف از جریان اصولگرا، مشهور به «پایداری»، که با چارچوب های انتخاباتی تازه ای مانند «شریان» وارد عرصه انتخاباتی شده است، طیف نزدیک به محمود احمدی نژاد و وزرای کابینه اوست که نزدیکی زیادی به دولت ابراهیم رئیسی دارد. این جریان در مجلس یازدهم تا حدی منتقد محمدباقر قالیباف بود و اندک اندک در آستانه انتخابات، وارد رقابتی علنی با رئیس کنونی مجلس شده است.
در برابر این طیف و نسل جوان حامی آن که گاه خود را نواصولگرا و یا عدالتخواه و انقلابی می نامند، جریان نزدیک به قالیباف است که پیش از این به نام اصولگرایان اصلاح طلب شناخته می شد. قالیباف ازجمله معدود چهره های اصولگراست که به جای شعارهای ایدئولوژیک، سعی دارد گفتمان کارآمدی و مدیریت جهادی را در کشور حاکم کند.
این احتمال وجود دارد که دو طیف پایداری و قالیبافی برخلاف دوره پیشین انتخابات مجلس، نتوانند در چارچوب یک لیست به توافق برسند و در سراسر کشور احتمال لیست های مجزایی خواهند داد. لیست هایی که هرچند هر دو اصولگرا هستند، اما چهره ها و شعارهای مختلفی را نمایندگی می کنند.
در سوی دیگر میدان اما جریان اصلاح طلب فعال است که در دو طیف اعتدالی و رادیکال دسته بندی می شود. جریان اعتدالی این طیف، به دولت حسن روحانی نزدیک است و چهره های اصلی آن را افراد نزدیک به علی لاریجانی نمایندگی می کنند. طیف رادیکال اما برخلاف جناح محافظه کار، رویکرد انتقادی داشته و تحت تاثیر گفتمان اصلاحات در دولت سید محمد خاتمی است و بیشتر به طیف تحریمی انتخابات نزدیک است تا طیف مدافع مشارکت در این رویداد سیاسی.
پیروزی جریان رادیکال در انتخابات اخیر جبهه اصلاحات نشان داد که اصلاح طلبان رادیکال دست برتر را در زورآزمایی داخلی دارند. با این وجود چهره های کارگزارانی اصلاح طلبان روابطی در چارچوب قدرت دارند که احتمالا مانع از تحریم انتخابات توسط اصلاح طلبان شوند. گفتگوهای اخیر تلویزیونی چهره هایی مانند محسن هاشمی و حسین مرعشی را باید در این چارچوب تحلیل کرد.
اما پنجمین طیف حاضر در انتخابات اسفند، انبوه چهره های مستقلی هستند که با نام نویسی در انتخابات ضمن گرم کردن تنور رقابت ها، تلاش دارند تا خود را به جریانات سیاسی نزدیک کرده و آینده سیاسی خود را شکل دهند. مستقل ها همواره نقش مهمی در ترکیب مجلس داشته و در حوزه های انتخابیه کوچک، بسیار موثرتر از احزاب سیاسی عمل می کنند. در حال حاضر بخش بسیار بزرگی از هزاران چهره ای که در انتخابات مجلس ثبت نام کرده اند، همین چهره های مستقل هستند که تعدادشان زیاد اما آرای شان به ویژه در شهرهای بزرگ پایین است.
با همه اینها، در حال حاضر نمی توان چندان به نتیجه این رقابت ها مطمئن بود چراکه همه چیز به تصمیم افکارعمومی برای میزان مشارکت در انتخابات بستگی دارد. اگر بدنه اجتماعی جریان اصلاحات تحت تاثیر فضای تحریمی و اعتراضات خیابانی قصد حضور در عرصه را نداشته باشد، رقابت اصلی تنها میان دو طیف تندرو و میانه رو اصولگرایان خواهد بود. اما اگر فضا عوض شده و افکارعمومی به ویژه در کلانشهرها عزم مشارکت بالا در انتخابات داشته باشند، آنگه احتمالا باید منتظر شکل گیری یک فراکسیون قدرتمند اعتدالی در مجلس بود.
